بررسی تحولات جمعیتی کشورهای اسلامی با تأکید بر شاخص های جمعیتی جمهوری اسلامی ایران ۲۰۰۰- ۲۰۲۵

جهان اسلام، به سرزمین هایی گفته می شود که در آن مسلمانان دارای بالاترین درصد، نسبت به سایر ادیان هستند. اسلام که بیش از ۱۴ قرن از ظهور آن می گذرد بر اکثر سرزمین های نزدیک و دور دنیا خصوصاً در آسیا، اروپا و آفریقا نفوذ کرده است. از نظر موقعیت جغرافیایی بیش تر کشورهای اسلامی در خاورمیانه، آسیای میانه، شمال آفریقا و جنوب شرقی آسیا واقع شده اند. از مهم ترین مطالعات بر روی کشورهای اسلامی، مطالعه ی کمی و کیفی جمعیت و بررسی شاخص های جمعیتی و اجتماعی و اقتصادی آن ها است. شناخت و آگاهی از تغییر و تحولات جمعیتی جوامع، لازمه ی هرگونه برنامه ریزی برای آن ها است، چرا که تمام جنبه های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی آن جوامع با حجم جمعیت و ویژگی های ساختاری آن پیوند خورده است. مسلمانان در پهنه ی وسیعی از کره ی زمین سکونت دارند و در چهره ی جغرافیایی آن به نحو بارزی اثر گذاشته اند. تعداد مسلمانان و نقش آن ها در ترکیب جمعیتی و حکومتی آنان به طور یکنواخت نمی باشد، به طوری که در بعضی ملل، تمام جمعیت و در بعضی دیگر بیش از نیمی و در بعضی دیگر درصد کم تر و یا خیلی کم آن مسلمانند. مقایسه ی اوضاع و شاخص های جمعیتی کشورهای اسلامی، مشخص خواهد کرد که وضع و موقعیت هر کشور از نظر متغیرهای جمعیتی و شاخص های مربوطه چگونه است و می توان آن ها را با شاخص های جهانی مقایسه کرد، همچنین رتبه ی ایران را نیز در بین سایر کشورهای اسلامی نشان خواهد داد. در مورد تعداد کشورهای مستقل اسلامی نظرات و عقاید متفاوتی مطرح می باشد، از آن جا که رویکرد سازمان همکاری اسلامی در شناسایی کشورهای اسلامی، رویکردی نسبتاً جامع است لذا در این مطالعه به عنوان رویکرد مبنا در بررسی کشورهای اسلامی انتخاب شده است. در این مقاله طبق تعاریف فوق و بررسی های دفتر صندوق جمعیت سازمان ملل متحد (unfpa) و آمار منتشر شده از جمعیت کشورهای جهان و طبق اعلام سازمان همکاری اسلامی ۵۷ کشور مسلمان معرفی شده اند که به بررسی تحولات جمعیتی آن ها می پردازیم. این مطالعه در سه بخش تهیه شده است که دو بخش دیگر در شماره های آتی نشریه به چاپ خواهد رسید.